Κάπνισμα: Πρώτο σε μέγεθος και συνέπειες. Πρόβλημα δημόσιας υγείας διεθνώς

Ανακοίνωση 31 Μαΐου

Η Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καπνίσματος (World No Tobacco Day), καθιερώθηκε το 1987 για τις 31 Μαΐου κάθε χρόνο με πρωτοβουλία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, για να αυξήσει την ευαισθητοποίηση του κόσμου για τους κινδύνους του καπνού και τις αποτρέψιμες ασθένειες που δημιουργεί.

Ο ΠΑΣΥΚΑΦ συνδράμει στην πρωτοβουλία αυτή με συστηματική ενημέρωση του κοινού καθώς και δράσεις για πρόληψη και αντιμετώπιση του εθισμού που προκαλεί το κάπνισμα. Τα στατικά στοιχεία για το κάπνισμα παγκόσμια υποδεικνύουν του λόγου το αληθές:

80% των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα στους άνδρες.

75% των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα στις γυναίκες.

25% – 40% των καπνιστών πεθαίνουν στη μέση ηλικία.

Έως το 2025 θα έχουν πεθάνει 100.000.000 άνθρωποι με αιτία το κάπνισμα, και ένα μεγάλο μέρος αυτών, θα είναι νέοι άνθρωποι.

Υπολογίζεται ότι οι καπνιστές σε όλο τον κόσμο είναι 1.100.000.000 άνθρωποι και από αυτούς πεθαίνουν 10.000 την ημέρα εξαιτίας του καπνίσματος.

Στην Κύπρο, με βάση την Παγκύπρια Έρευνα Γενικού Πληθυσμού της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου του 2019, περίπου 4 στους 10 Κύπριους ανέφερε ότι κάπνισε κατά τον τελευταίο μήνα, ενώ η διάμεσος ηλικία έναρξης του καπνίσματος ήταν τα 18 έτη. Αναφέρεται επίσης, ότι, περίπου οι μισοί καπνιστές εξέφρασαν την επιθυμία να διακόψουν το κάπνισμα, με το μεγαλύτερο ποσοστό να επικεντρώνεται στην ηλικιακή ομάδα 45-54 ετών.

Οι επιπτώσεις του καπνού είναι καταστροφικές τόσο στη δημόσια υγεία όσο και το περιβάλλον.

Η παγκόσμια εκστρατεία του 2023 έχει μήνυμα «Χρειαζόμαστε τροφή, όχι καπνό», και στοχεύει στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τις εναλλακτικές ευκαιρίες παραγωγής καλλιεργειών και εμπορίας για τους καπνοκαλλιεργητές, θέλοντας με αυτό τον τρόπο να τους ενθαρρύνει να καλλιεργούν βιώσιμες, θρεπτικές καλλιέργειες, συμβάλλοντας έτσι στην παγκόσμια επισιτιστική κρίση. Μία κρίση που καθοδηγείται από διενέξεις και πολέμους, την κλιματική αλλαγή και τον οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο της πανδημίας του COVID-19.

Σε όλο τον κόσμο γύρω στα 3.5 εκατομμύρια εκτάρια γης μετατρέπονται σε καλλιέργειες καπνού κάθε χρόνο, όπως και σε αποψίλωση 200 000 εκτάριων δασικής γης. Η καπνοκαλλιέργεια απαιτεί έντονη χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, τα οποία συμβάλλουν στην αποδόμηση του εδάφους. Στη συνέχεια, η γη που χρησιμοποιείται για την καλλιέργεια καπνού έχει μικρότερη ικανότητα για την καλλιέργεια άλλων καλλιεργειών, όπως τα τρόφιμα, καθώς ο καπνός καταστρέφει τη γονιμότητα του εδάφους. Σε σύγκριση με άλλες γεωργικές δραστηριότητες, όπως η καλλιέργεια αραβοσίτου, ακόμη και η βοσκή, η καπνοκαλλιέργεια έχει πολύ πιο καταστροφικές επιπτώσεις στα οικοσυστήματα, καθώς οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις καπνού είναι πιο επιρρεπείς στην ερημοποίηση. Τυχόν κέρδη από τον καπνό ως σοδειά μπορεί να μην αντισταθμίσουν τη ζημιά που προκαλείται στη βιώσιμη παραγωγή τροφίμων σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχει επείγουσα ανάγκη να ληφθούν νομικά μέτρα για τη μείωση της καπνοκαλλιέργειας και να βοηθηθούν οι αγρότες να προχωρήσουν στην παραγωγή εναλλακτικών καλλιεργειών διατροφής.

Για την αντιμετώπιση της επιδημίας καπνού, τα κράτη μέλη του ΠΟΥ ενέκριναν τη Σύμβαση Πλαίσιο του ΠΟΥ για τον έλεγχο του καπνού (WHO FCTC) το 2003. Επί του παρόντος, 182 χώρες έχουν επικυρώσει αυτήν τη συνθήκη, μεταξύ αυτών και η Κύπρος το 2004.

Στην Κύπρο, με βάση την Παγκύπρια Έρευνα Γενικού Πληθυσμού της ΑΑΕΚ του 2019, περίπου 4 στους 10 Κύπριους ανέφερε ότι κάπνισε κατά τον τελευταίο μήνα, ενώ η διάμεσος ηλικία έναρξης του καπνίσματος ήταν τα 18 έτη. Αναφέρεται επίσης, ότι, περίπου οι μισοί καπνιστές εξέφρασαν την επιθυμία να διακόψουν το κάπνισμα, με το μεγαλύτερο ποσοστό να επικεντρώνεται στην ηλικιακή ομάδα 45-54 ετών.